Кузьмина Е. Н., Указатель типических мест героического эпоса народов Сибири (алтайцев, бурят, тувинцев, хакасов, шорцев, якутов), 2005

100 «Сӱттең арыг ак ой ат Алтын шарчын тӧзӱнде полтур. Алтын Кдан алтын ӧргеде полтур. Таш ӧчӱгӱн таларга, Талай кӱлӱңнӱ шачарға келдим. Алтын К,аан, шык пеере! Эр кӱрежин кӱреш салаң!» — теп турғанда... (Алтын Сырык, стк. 100—106) Шор. ІІ.А.146.4 «Алып аткан Алтын Каан пеере шык! Ирик агашты иде шаш салдым, теп, Коол агашты коола-да шаш салдым, теп, Ноо пактандың сен пееде? 190 Аарығ тыныңа чедерге келдим...» (Алтын Сырык, стк. 186—190) Шор. П.А.146.5 Чӱс аттың тивиреген сал кирди, Чӱс алыптың кыйғызын тӧӧк кирди. Кайранда Алтын Сырык алып: «Ак чарыктьщ чер алтының Алыбынга абар чадыг первеен Каан Сулазың полган полтурзун Таш ӧчӱгӱн талаарга, Талай кӱлӱңнӱ шачарга келдим», — теп. (Алтын Сырык, стк. 831—838) ІІ.А.14В. Начало борьбы (перебранка перед боем) Шор. Н.А.14В.1 Каан Мерген алыптың алына пастыркелип, эзенме эзен сураш­ ты, менчи теп, менчи сурашты — «Мӱнген адың ак ой ат полтур, ады- шолаң кем полполар. Кайдыг чердиң чонун сыыктатчаң, кайдиг алыптын палларын эрелеп аппарчаң?» — Каан Мерген сурады. Ак малды качырчаткдн алып кырык тижинең ÿн шыгарбаан салды — ат ӱстӱне кыйын чадып алып, улуг сарынын сарнап парча, улуг кайын кайлап, парча. «Ноо ки- жинин адайы ӱрча!» теп, Каан Мергенге кыйадагы кӧрбеди. (Каан Мерген, с. 86, 88) Шор. ІІ.А.14В.2 Каан Мерген айтты: «Эзе, алып тӧлӱ, мунген адын ак ой ат полтур, позун алыптан артык алып полтурзун! Кайдиг кааның палазы, ноо теген аттыг-шолалыг алып полчанзың?.. Каан Мергениң: колуна кирип парган алып, эмник тайга эзер салып, элдиң черин эбирбенчең!» Алып тӧлӱ айтты: «Эзе, Каан Мерген, кайдиг кааның палазы полай мынад аара, кырык чарык кестине чаткан, ак ой аттыг Алтын Кдртыга поларым!»

RkJQdWJsaXNoZXIy MTY3OTQ2