Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

барала, jайзаҥ болотон jаҥ алган эмтир. Бÿдегеш ого сÿрекей сÿгÿнип, оныҥ jуучыл керегин тыҥ баалап, сагал сööктÿ шулмус уулды Чолушманда jаткан алтай улустыҥ jайзаҥы эдип саларга сананган эмтир. Оноҥ ло бери Чолушман ичинде сагал сööктÿ улус jайзаҥду дежетен. Бÿдегеш адазыныҥ санаа-кÿÿнин учына jетире бÿдÿрген. Ол ок öйдö jеҥÿлерди алып та турза, jе jокту улустаҥ ат-нерелÿ улусты сÿÿп, олордоҥ башчы эдип салганы база jолду. 156. СААДАК ÖРТÖГÖН JЕР 1 Моҥол jеринде эки батыр болгон — Чырбазар ла Глукбазар деп атту. Jарынак бойы бу jердиҥ кижизи эмес болгон. Моҥол- дыҥ jеринеҥ. Чырбазар Чолушманда ак кöбöк сööктÿ Акуна деп кижинеҥ табылган. Батыр кыс эмтир, санаазы тутак, jедикпес кыс болгон. Оныҥ ады Тыйу. Байагы кыс дезе Чырбазардан сурас бала тапкан. Оны Чолушманныҥ тубалары тенек кыстаҥ чыккан дейле, Тел-Уул деп адаган. Ол бала jети jаштуга ла jет- кенинеҥ ары — бу тегин кижи болбос деп билийген. Сыгын мÿÿзи кастакла кызыл тыттыҥ кызылына jетире адатан. 2 Айдарда мыны Чырбазар улустан [уккан], Тыйу уулду болго- нын, ол уул сыгын мÿÿзи кастакла аҥды jыга адып турган, таҥмады ойо адып туран, малдын айгырын талдап минип ту- раанын. Тел-Уул: «Адам мениҥ кайда? Айдып бер!» — деп, энезинин колын изÿ этке де туткан, ÿзÿ мурчакка да jаба туткан. Ол уул­ ды тенек кижидеҥ чыккан дейле, Тел-Уул деп чололо адаган. Чырбазар: «Ол уул кайда?» — деп сураарда, Алтын-Кöлдö jаткан тöлöстöр билер деп jабак сööктÿ кижи Чырбазарга jетирÿ эткен. 3 Акуна бойы адып jаспас мылтыкту кижи болтыр, ак-кöбöк сööктÿ кижи. Алтын-Кöлди ол тушта атла кечип болбос. Алтын- Кöлдиҥ ол jанына келеле, Чырбазар Акунаа элчи ийген, кемечи уулды. Кемечи келеле, айылда кижи jок болордо, Акунаа айткан: «Тел-Уулды экелзин деп, адазы, моҥол jериниҥ батыры, табыл турган. “Уулымдыҥ сööгин де болзо, экелип кöргÿссин. Уулым