Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

салган, салган. Барала, сойоҥдööн ажатан jаан тайгадын ажузы- на ажып отурарда, ажуды ары ашпай, бу jанына байаа jеерен ат öлö берген. 15 Олö берерде, ол аттыҥ сööгин ол ло тайгада таштайла, байаа сойондор ол jерди Jеерен-Ат деп адап кöйгöн. Нениҥ учун ол атты анайда албаданып апар jаткан дезе, Алтын-Кöлди кечире анайып ат адатан Алтай jердиҥ jеринде Кайракан-Jарнактаҥ öскö андый алып jок деп. «Мыны сöслö айтса, сары-сойоҥныҥ каазы бÿтпес», — дейле, атты тындута апар кöргÿзер болуп, байаа черÿзи алдында бар jатканы ол болгон. Айдарда, ат öлö берерде, ол тайганы анайда Jеерен-Ат деп адап кöйгöн. Jеерен-Ат деп атту тайга-ажу эмди де бар анда. Айдарда, сойоҥ андыгып туруп, барган. Оныҥ кийнинде сойоҥ деп неме бистиҥ телеҥит албатаа* jуулап кирбес учурлу болор керек. А Кайракан-Jарнактыҥ эки уулы аҥдап-куштап ла сал jÿрер. Ол Кöбöгöш деп уулы Jытасай деп ÿйинеҥ jети уулду болгон. Jети уулдыҥ эҥ ле jаанын Теле деп адаган, не дезе байаа Кайракан- Jарнак теле деп сööктÿ болгон. Бу сööкти эмезе телу эмезе тööлöс деп адап турган. Теле сööкти сойондор теленит деп адап турган. Теле деп jон болтыр. 16 Jети уулдыҥ ортон уулын Кöбöгöш деп бойынын адыла ада­ ган, адазынын адыла. Ол ортон уулы база улдазын тöзöгöн. Эки jардыныҥ ортозында база андый кой бажынча конур меҥдÿ. Ого коштой, ат берген — Кöбöк-Jарнак деп. Улдазынын адыла учур- лап адаган. Jети уулдын ортозынан ол ортон уулды jайзаҥ эткен. Кöбöгöш дебей, оны Кöбöк-Jарнак дейтендер. Айдарда, Кöбöгöштиҥ уулдары мындый атту болгондор: Теле (Тööлöс), Алмат, Саал, Кöбöк-Jарнак, Кыпчак, Jытас, Оргончы. Анайып, ол jети уулдын адынаҥ улам сööктöр болуп барган. Кайракан-Jарнактыҥ Jабагаш деп уулы база узак öйгö кижи албай jÿрген. 17 Онойып jÿреле, кыпчак деп jонноҥ барып, алдында jуулаш- кан öштÿзинеҥ, кыс уурдап экелген. Ол ненин учун андый дезе, jон баштаган алып сööктÿ улустар бойынын ортозынан, отогы- нан кижи албас учурлу болтыр. Отоктон кижи албас, туура jердеҥ бар алатан. Айдарда оны учурлап, Кайракан-Jарнактыҥ jаан уулы Jабагаш, узагына кижи албай jÿреле, анан барып, кижи экелген. Кыпчак-