Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

Оноҥ ол эр кемине jедип, чыдаган кийнинде, ого ат адаар деш- кен. Jарнактыҥ эки jардыныҥ ортозында уйдыҥ бажынча коҥыр меҥ бар болгон. Ол меҥнеҥ улам ого улус Jарнак деп ат берген. Ого коштой Jарнак jаан, талазак, кÿчтÿ болгон. Улус оны jÿре- гинде судурлу кижи деп, анайып куучындажып туратан. Немени бастыразын кöрÿп, билип отурар. Карандыра-ажындыра. Jууга- чакка баратан кату jолды, база öштÿ табарарга турза, оны билип отурар. Ол база черÿ, jон баштап, анайып ол jурттыҥ jааны бо­ луп барган. 3 Айдарда, ончо немени jÿрегинде билип, бÿдÿп отурган кижи учун, оны дезе Кайракан деп адаган. Онын учун онын ады эки болгон. Кайракан-Jарнак деп. Кезикте jурттыҥ jÿрÿмин, не-нени билерде, Кайракан-Jарнак деп адаткан. Кайракан-Jарнак Алтын-Кöлгö jедип келген öйдö, сойоҥ улус бистиҥ улуска амыр jадарга амыр бербей турган. Кайракан-Jарнак олорло чаксырап, ончо черÿзин кырдырган. Онын да учун ол Алтын-Кöлгö келип, бийик тууларла шибееленип jадар деп санан- ган. Качан ол бого кöчÿп келерде, Jарнакта не де jок болгон. Бу Алтайга келерде, эки уулду ла сыҥар мÿÿстÿ ийнектÿ келген. Jаан уулы — Jабагаш, кичинек уулы — Кöбöгöш. 4 Ол öйдö Алтайда jаткан, Алтын-Кöлдö, улусты сойоҥдор jуулап турган öй болгон. Jе сойоҥдор Алтайга jаҥыс та табару эдип турган эмес, jе анайда ок торо jылдарда келип, бала-барказын садып, аргаданып jÿргендер. Ол эки уулы сÿрекей аҥчы уулдар болгон. Анайып турала, кичинек уулы кижи алган. Ол öштÿзи болгон сойоҥ jеринеҥ эрке, торко Jытасай деп кыс уурдап экелген. Jарнак-Кайракан тайга- ташла шибееленип, учында карып, ары-бери барып болбой барган. Уулдары ол ло аҥдаалап jÿрер. Кайракан-Jарнактыҥ Кöбöгöш уулы кижи алып, адазыныҥ керегин улалтарга сананган. Анайып кемjок ло jаткылаган. Ки­ чинек уулыныҥ ÿйи Jытасай айыл ижине сÿрекей иштеҥкей ке- лин болды. Оору Кайракан-Jарнакты, уулдары Алтын-Кöлдиҥ тай- галарына аҥдап, jÿре берерде, карган кижини кöрÿп, айылда ла ончо ишти эдип jÿрген.