Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

1 Бистиҥ алтай албатыныҥ jааны Эрÿлдей болгон. Казах jаннаҥ Кочкорбай болгон. Кочкорбай дезе Эрÿлдейди jуулап кел­ ген. Эрÿлдейдиҥ дезе ÿй кижизин алатан эдип. Айарда*, ол Эрÿлдей дезе бойы арга йок, качкан. Айарда, Кочкорбай дезе оны некешкен. Мында jер бар андый, Jуучак деп. Jуучак-Jуулаш- кан деп jер бар. Ол öзöк тöзöлгöн ол. Jуулашканды öрö чыгып отурала, бир кыс балазын тапкан. Кара чачту. Табала, дезе Чаптыганга тайган: «Албатыҥ кайда jуу- лажатан? Улустарыҥ кайда?» — деп. Айарда, Чаптыган айт бер­ ген: «Jуулашса, jуулашкадый, адышса, адышкадый кижи бар. Эрÿлдейдиҥ эки уулы». 2 Оодыкы ла Боодыкы деп эки уул болгон. Ол эки уул дезе, Кара-Сууды Шакшак деп jер бар, олар анда болгон. Кочкорбай- ды аа* кетеп алган. Кетейле, аа адышкандар. Бейе Оодыкы ла Боодыкыда эки адым таары, эки ок болгон. Арга jок болгон оларда*. «Эм jастыра атсас, бистиҥ, байла, бажыс ÿзÿлер, тий- дире атсас, бисти победа болор» — дийт. Алар адышлаандар. Первый аткан дезе, бу Шакшагына аткан. Айарда, алдындаа куйагын дезе салый калган. Айарда, дезе эмди кайта* адар? Эм база кийгени база куйак. Айарда, ээрдиҥ кажын кöрÿп, jапшы- ра кöрÿп туруп, адар дежип, jöптöжала, аткан. Айарда, дезе Кочкорбай дезе экинчи окты адарда дезе, Кочкорбай дезе jыгыл- ган, аҥтарылган. Айарда, дезе байаа салдаттары, кожо келген улустары дезе, командир jыгылган, jуулажатан арга йок, ойто jанып, jÿргÿлей бергендер. 3 Кочкорбайдыҥ дезе ол кара кысты тайарда, Чаптыганга тайган. Чаптыганга тайарда, Чаптыган дезе айт берген. Аныҥ учун Карайа ла Чаптыган экÿ jуулашкан. Чаптыганды дезе Ка- райа дезе корумаа аткан, а Чаптыган дезе Карайаны дезе та- вылгыла аткан. Айарда, Чаптыганды дезе Карайа дезе jуулап алган. Нениҥ учун Чаптыганны кийин jанында кöдÿре корум, таш. Айарда, Чаптыган дезе тескери отур калган. Карайа дезе победитель. Ол ненин учун jуулашкан дезе, ол мундус сööктÿ кижи болгон.