Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

гандар. Ойрот-кааныҥ карындажыныҥ ÿч уулдары качкын болуп качкылап jÿргöндер. Олорды jериниҥ улустар мынайта сÿмеле- жип, бирдеҥ-бирдеҥ öлтÿргендер. Бирÿзини аҥчилар: «Айу öлтÿрерге барактар» — деп, кожо абарала, тайкада öлтÿргендер. Экинчизин: «Аҥ адарга кожо барактар» — деп абарала, öлтÿрген- дер. ÿчÿнчÿзин дезе «Тура-айлда токчок эдип jадылар, оны барып jиир» — деп, сÿмелеп абарала, öлтÿргендер. Онойто калгынчи качкындарды jериниҥ улустары кырып салгандар. Ойрот-каан бойи Алтай jерине ойдо келбеди. 147. ОЙРОТ-КААН Ойрот-каан керегинде мен база угуп jÿретем. Алдында Ой­ рот-каан бистиҥ jердеҥ барар тушта, ырбаарда, мынайда айдып, атанган: — Алтайдыҥ jерине ойто айланарым. Он эки jашту чагандык сööктÿ баладаҥ кубулып чыгарым. Кайыш курлу кара албатымды кара кöзинеҥ таныырым. Кара аттыҥ куйругын торсугына кемjип, кезеле, кара талдыҥ бажын ÿлдÿле кезе чабала, айткан: — Кара талдыҥ бажы теҥериге jедип чыккан кийнинде, кара аттыҥ куйругы сакаагына jедип тÿшкен кийнинде, келерим. 148. ЭЗЕННИҤ УУЛЫ — ЭР-ЧАДАК 1 Алтайлар калка-моҥолдорго ÿч jылдыҥ туркунына калан тöлö- бöйтир. Моҥолдордыҥ калганчы ийген элчилерин öлтÿргилеп койтыр. Ого ачынала, олор Алтайды ойто олjолоорго, Эзениҥ уулын, Эр-Чадакты, ийиптир. Чадак бойы алтай кижиниҥ уулы болтыр. Ол энедеҥ чыгар- да, бел-сööгиниҥ эки ÿйези тудуш болгон дежет. Чадак бойы бÿдерде, омок, шулмус, кÿчтÿ уул болгон. Ол андый бÿдÿмдÿ кижи деп, Алтайдыҥ бастыра албатызы билетен эмтир. Ол öйдö оны эне-адазынаҥ айрып, моҥолдор апартыр. ÿч jаштуда эмискен эне- зинеҥ, бÿткен-чыккан Алтайынаҥ айрылган Чадак ончозын ундуп койгон. Эр кемине jедерде, моҥолдор ого черÿ баштаткылаган. Эзенниҥ уулы, Эр-Чадак, моҥолдыҥ кал черÿзин баштап, канча