Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

Эрке-Шуру-эjези Шуну аказына, курсак-тамагын алганча, база ла jеде берди. Шуну-батыр эки саҥысканныҥ келгенин база ла билип салтыр. — Айлу-кÿндÿ Алтайда, Калдан-каанныҥ jуртында не ле болуп jадыры? — деп, эjезинеҥ сурап jадыры. Эрке-Шуру айдат: — Эjеннеҥ эки саҥыскан келген, эркек-тижизин танып бер- зин деп. Оны танып болбой, шакпырап, кыймырадыс! — деди. — A-а, чаалта! Эркектÿ-тижилÿ эки сааскан* танып болбос болзо, каан болуп канай jаткылаган? — деп, Шуну айдат. — Jада ташла шуурган-калаптаҥ тÿжÿреле, эки саасканды ого отургузып ийзеер, эркек сааскан кöдöнин тöгöп, шуурган дööн келер, ти- жизи дезе тöжин тöгöп келер, каҥкаҥдап, оозын ачып ийер. Оноҥ таныгар — дейт. Эрке-Шуру-эjези Алтайына келип, кеби-тармала ачу-корон соок тÿжÿрди. Ого эки саасканды отургузып ийерде, эркеги, кöдöнин тöгöп, шуурган jаар келди, тижизи тöжин тöгöп келди. «Бу — эркеги, бу — тижизи» — деп таныйла, Эjен-каанга ий- дилер. 9 Оны кöргöн Эjен-каан кайкабас бойы, кайкай берет. «Шуну тÿрÿ болбой» — деп сананат. Алтын судурын ойто кодорот, ай- ладып-кöрÿп турар болзо — öлгöн-тирÿзи чек ле билдирбес бол- ды. Бир öлгöн неме чилеп кöрÿлер, бир тиру чилеп билдирер. — Шуну-батыр öлгöн болзо, jуулап ла келер эдим — деп айдат. — База ла катап ченеп кöрöдим — дейт. Уч текпелÿ темир jаа ийди. — Мыны уч текпезине тартып берзин. Мыны Шунунаҥ öскö тартар кижи jок — деп. Эjенниҥ батырлары ÿч текпелу темир jааны Калданга jетир- гилеп келди. Калдан-Ойроттын кара албатызы кыймыражып, те­ мир jааны тартар аргазын тапкылабай турды. Калдан-каан ка- рыкталып отура берди. — Кара jаҥыс уулым Шунуны кыйнабаган болзом, ол тартар эди — дейт. Эрке-Шуру балазы адазына куучындайт: — Эм де болзо, кара jаҥыс карындажым jетен кулаш тамы- ныҥ тÿбинде тиру — дейт. — Оны барып чыгарып алар ке- рек — дейт.