Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

неҥ карлап, шуургандап келер. Карлаган кийнинеҥ, эртен-тура- даҥ ары тожурып баштаар. Ол тушта саҥыскан шайгылдап, ка- жаан-чедеен айланып, jем бедирер. А алтын-тоҥус аркага учуп чыгар». Ол тушта слер таныган кижи болуп, айдарыгар. Ол, байла, ондый ÿределÿ эки куш болор. Кажызына ла бар- за, удура базып келер. Таныган кижиге кайрал берип jат ине. Таныган кийнинде, куштарды кайра ийдилер. Ондогы улус база ла кайкап турулар: «Бу Шуну чын ла тирÿ эмес пе?» Оноҥ ÿчинчи катап ченелте ийдилер. Эмди онызын ийде-кÿчин кöрöри... Оны jаҥыс Шунудый чыйрак кижи кый- мыктадар аргалу. А Шуну божогон кийнинде, оны кыймыктадар кижи табылбас. Jети тööгö коштогон темир jаа экелдилер. Эм- диги тракторга тÿҥей неме ине. Ол трактор башка-башка алына берер неме ине. А бириктирип ийзе, jаҥыс болуп база берер неме ине. Ондый немени ийдилер. Бÿткÿл темир jаа. Бот оны улус jетирип келдилер. 13 Оны кöргöн карган министр, jуучыл генерал кижи, санан- ды: «Jе, канайдар?» Jаандар ончозы jуулып, муны канайдар деп текши шÿÿндилер. Бот бу ла тужында Тöрбöн-Ойрот ыйлап баштады. — Шуну тиру болгон болзо, шак ла ол оны кыймыктадар эди. Оскö ÿйе-уйалу бÿткен улус оны кыймыктадып болбос! (Шунузы муныҥ уйалу jок бÿткен бе кандый?) Оны уккан карган министр ойто ло катап Шунуга jеткен. Мындый-мындый неме келди, темир jаа, канча-канча текпелерлу, ондо тоолорло темдектеп салган. Ого jетире мындый чыдалду, бого jетире мындый чыдалду кижи тартар учурлу, деп jартаган. А бого тартатан кижи кара jаҥыс Шуну барын ончо улус билер. Jе ончо каандар бой-бойлорын озодон бери билери jарт. 14 Jе, байала база Шунуга келип, айткан: — Jе бу, мындый-мындый темир jаалу неме келди. Чакыдын jанында jадыры — деди. — Оны улустар ондо ло кöрÿп, кайып, базып jÿредилер. Адаҥ jуртына мындый-мындый немелер келди­ лер. Темир jаага текпелер эдип койгон эмтир. Мындый чыдалду- зы бого jетире чачар аргалу.