Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

деп адайла, бошодыйан. Ол моол улус калка укту неме тийт, анаҥ öскöн. Андый куучынду неме, тÿкÿ огоштоҥ улустыҥ куу- чунын укjÿртем, анайып айдышатан. 129. МОДОР, МОНГОЛ СÖÖКТÖР КЕРЕГИНДЕ 1 Бистиҥ Алтайда качанда коркушту jаан чек болгон дежет. Ол тушта албаты чаксыраган, айылы-jуртын таштап, качкылаган. Ка- чып барааткан улусты öштÿ jедип келерде, бир jаш балалу уй кижи jаш балазын чымалыныҥ уйазына салала, ыргай агашты ээй тартып, jулугы уулыныҥ оозына бир тамчыдаҥ агар эдип салган. 2 Ол баланы бир кижи табала, азырап алган. Алтайда модор- лордоҥ арткан jаҥыс ла кижи ол болгон. Качан уул jаанайла, jаҥыскан jада берерде, ондо карындаш та, нöкöри де jок бол­ гон. Бир катап сууны тöмöн jадыктыҥ ÿстинде бир монгол сööктÿ бала качып келген. Модор кижи бойына карындаш эдип алган. Эмди монгол ле модор — карындаштар. Олор ыргай агашты база карындажыс дежет ийне. Озогы улустыҥ келиндери ол агаш­ ты адабайтан, кеспейтен. 130. j ÿ с СÖÖК Jÿс деп ук-албаты сÿрекей кöптöй берген. Кудай кöрзö, jÿстер тÿрген öзÿп, уурданып тура берген. Кудайга да килебей баргандар. Ээн ла Кара-Кайа деп тайгаларына да бажырбайтан. Кудай ачынала, мынайда айткан: — Jÿстердиҥ jÿзи jÿс акчага турбазын, баштары полтинкага* турбазын. Билелериҥде jÿÿлгек кижидеҥ болзын. Jÿс кижидеҥ öтпöй, бирдеҥ öлÿп туругар — деген. Оныҥ учун jÿстердиҥ билезинде бир кижи jÿÿлип, тенексÿ боло бергендер. Jÿстеҥ öтсö, бир кижи öлöр. Jÿс билелÿ ук-алба- тыны jÿстер деп адагандар. Jÿс сööктÿ улус оныҥ учун алтан jаштаҥ öтпöс, jÿс кижинеҥ бир ле кижи jÿс jаш jажаар боло берген.