Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

Шотон-кыпчак. Шотон-кыпчак бойыныҥ каанын jуулаган. Кааны коркып, ырбап барган. Барар алдында, кааны айткан: «Ойто келзем, эр бÿткенниҥ мойынын кезерим, кыс бÿткенниҥ эмчегин кезип, кыйнаарым». 126. КЫПЧАКТАР Уч öлгöн сары-корон jыланныҥ ичинеҥ чыккан сары-кыпчак. Озо öйлöрдö кыпчактар jыландарла jуулашкан. Учы-учында бир кыпчак ла бир jылан арткан. Jылан кыпчакты jеҥеле, ажырып ийген. Jе кыпчак курында малтаны алып, jыланныҥ ичин jара сайып, оноҥ чыккан. Оныҥ учун оной айдып jат: «Уч öлгöн сары корон jыланныҥ ичинеҥ чыккан сары-кыпчак». 127. КЫПЧАКТАР Кöдöнчи-кыпчак. Тепши саларда, [карындаштардыҥ] бирÿзи озо ло баштап кыйма туткан туру. Оныҥ учун оны кöдöнчи- кыпчак деп адап койгон. Котон-кыпчак. [Не ле] немени талдап туратан учун, котон-кыпчак деп адап койгон. Jалчы-кыпчак. Теп­ ши саларда, карындаштардыҥ бирÿзи малдыҥ jалын ала койгон. Оныҥ учун jалчы-кыпчак бол калганы ол. Казах-кыпчак. Бир кып­ чак киж и казах jеринеҥ кыс уурдаган. Ол кыстаҥ таркап барган бала казах-кыпчак бол калган. Сурас-кыпчак. База ла бир кыпчак öскö jерге барала, уулчак уурдап экелген. Ол уул айылду болгон. Бала-барка да кöптöгон. Кыпчактардыҥ jааны олордоҥ таркап барган. Таркап барган балдарды сурас-кыпчак деп адаган. 128. МООЛ СÖÖК КЕРЕГИНДЕ 1 Абы Jарынак деп немее [киши] бар, кöбöк сööктÿ, оныҥ кийинеҥ ол баса jайсаҥ болгон тийт, Улаган jеринде, Алтын- Кöлдö. Ол байа моол-калкала не-немеси jуулашкан тийт. Ойндо, ол jуулашарда, байагы ол ло Абы Jарынак киши та кайда да jÿрерде, эки бала бас jÿрен тийт, эки уул бала. Эм байа боско- лоҥ, jуу-чак болордо, басклап jÿрен, ада-энеси jок. 2 Ойндо ол киши оны асраптыр, эки уулды, эм бу калка бал- дар. Ол калка балдарды асраган. Ойндо бÿрÿсÿ — сары бала, бÿрÿсÿ — кара бала. Бирзин кара-моол, база бирзин сары-моол