Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

Улус ончозы барып, кемени чыгарган. Чыгарып келзе, кемениҥ ичинде кыс кижи, бала кучактанып, отурган. Улус кысты чыгарып, jурт jерине апарган. Кажы ла кижиге солун болгон туру: бу кыс канайып суула jаш балалу келген? Ненин учун мындый керек болгон? Кыстан сураган: — Ненеҥ улам сен мындый айалгада болуп калган? Кандый тÿбекке алдырдыҥ? Кайдан келген? Ады-jолыҥ кем? 2 Кыс айткан: — Мен кыдат кижи эдим. Энем-адам айылына jÿрÿп, ичим- де барлу бол калгам. Бистин jаҥла, коркушту уйат кижиге бар- бай jадып, балалу болзо. Онын учун мени öлтÿрзин деп, jакылта берген. Олтÿретен-кижи мени агаш ортозы экелерде, мен тын jайнап, ыйлагам, öлтÿрбезин деп ыйлагам. Ол кижи мени öлтÿрбе- ген. Кайыҥныҥ тозынаҥ кеме jазайла, мени отургузып ийген. Кеменин ичинде баламды таап алдым. Чыгарган улус кысты, jаш баланы айылына апарып, азыраган. Оноҥ jöптöшкöн: «Уулчак талайда чыккан учун, ады Талайман болзын. Сööги кыдат-тодош болгой. Бис бойыс кара-тодоштор». Кыдат тодош эмди ол ло уулдан таркап барганы ол. 122. ОЧЫ Очы сööк Кан-Оозы аймактан келген. Бажырган тайгаас — Кумалыр-Бажы тайга. Jуу-чак болордо, бир келин балазын кабайлайла, кайыннын jулугын агызып койоло, бойы кача берген. Бир кижи таап алган. «Кайын-очы болзын!» — деп айткан. Карындаштары: тодош, чап- ты, jÿс, тогус сööк — Кадын ичинин улузы. «Отык танмалу очылар» — дейтен. 123. [КАРШИТ] 1 Майман улустар мÿркÿт деп кушты атпас учурлу. Ол ненин учун ондый тезе, озо алтай албатыда маймандар jуучыл улустар болгон эмтир. Кыдаттарла jуулажала... Jуу-чак токтоордо, бир кыдат бала колунда мÿркÿт кучактанып алган jÿрген.