Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

тындулары эрмектежип турган. Куштар ÿни jаҥыланып, аҥдар шуркуражып, улус кимиренип, бой-бойлорын jакшы билижип турган. Онойып, тили jок кижи куучындажарга, бойына комус jаза- ган. Ойнозо, ойын ажыра бойынын санаазын чыгара айдып тур­ ган. Ол ойнозо, оны тилдÿ улус оҥдоп jат. Т и л и jок кижи сÿÿнип айдып jат па, кунукчылду ба — ончозы комус ажыра айдып jат. Тилду улус угуп, оҥдоп-билип jат. 68. ТОПШУУР ЛА ИКИЛИНИҤ ТАБЫЛГАНЫ 1 Эки нöкöр уул озогыда бараткан. Олордын бараткан кереги бар. Экилези — батыр уул эмтир. «Бир коркушту jаан jалаҥ бар, ол jалаҥды бар кöрöр. Ол jалаҥ jаан, jакшы jалаҥ. Блааш- пас та, согушпас та. Олöҥ эткедий болзо, ол jалаҥнаҥ эки кÿн öмöлöжип öлöҥ эдип, öлöҥин ÿлежаалып jÿрер. Айыл-jурт тут- кадый болзо, ол ло jалаҥа айыл-jурт тудуп, кожо jадар» — деп куучындашкан. Jаан jалаҥныҥ тал ортозына чыгала келзе, бир кöк тонду, бир кызыл тонду эки кыс топчуур* ойноп турган. Бирÿзи биjелеп турган, бирÿзи топчуур ойноп турган. Бирÿзи салкойзо, бирÿзи икили ойноп турган, бирÿзи биjелеп турган. Байаа уулдар узак ла кöр турган. 2 Кöр турала, айткан: — Бу тегин неме эмес. Бу мындый jараш кийимдÿ кыстар да jок бу Алтайда. Байаа мындый топшуурды jазап, ойнойтон кижи де jок бистиҥ jерде jок. Муны айландыра курчайла, эки батыр уул: «Эки кысты эки башка тудар. Не болзо, ол болзын. Чупча согаарза, кыстардыҥ мöри болгой, тудаалзас, бистиҥ мöрис болгой. Бис буларга, кыс балдарга колында топшуурлу канай чыдаалбайтаныс батыр улус?» Байаа кыстарды айландыра курчап келерде, бирÿзи айткан: — Кöрзöҥ, бала, бу уулдарды, уйалбастарын булардыҥ! Бис экÿди öҥöлöп келип, тудааларга jÿрген бу батырлар келjат, кöрзöҥ!