Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

сананган. Алдында ол маргышкан эмтир: «Мен сениҥ айлыҥныҥ ÿстиле учсам, сен мени öлтÿре адып болорыҥ ба?» — деп. Ол аҥчы айткан: «Адарым!» — деп. 2 Учуп бар jадарда, адарда, огы тейлегенге тийерде, öлтÿре тий- беген. Куйругыныҥ кырын ла, учын ла кезе адып тÿжÿрген. Аҥчы уйалган. Пеш сабарыныҥ бир сабарын jастыра-мустыра кезе чапкан, jердиҥ алдындööн кел кийдире калыган: «Тарбаган деп аҥ болотом» — деп. Анаҥ ла бери тарбаган дезе jердиҥ алдында jадар болгон. Тегинде тарбаган аҥдап ла jÿрген, анайып jаткан, иштеер кижи болгон. Аҥчы да болзо, иштенкей де болгон. Ол эмди де ичегенин, байаа айлы-jуртын балкашла шыбап, jазап jадат. Оноҥ маргыжып, аҥ болуп, jÿре берген. Эмди тарбаган jердиҥ алдын­ да jадар ан\ Озодо ол кижи болгон. 45. JАРГАНАТ ДЕП УУЛ 1 Jер Алтай бÿдерде, канча аҥ-куштыҥ ортозында jарганат деп куш-уул бар болгон. Ол Кудайдыҥ сöзин бир катап укпаган учун, ол оны уйуктаза, бажы тöмöн болзын деп баштапкы тарыйын кезедип салган эмтир. Оны недеҥ улам анайда кезеткен дезе: jарганат Кудайдыҥ jайаган jÿрÿмин бойына jаратпаган эмтир. Jиит уул-куш эҥирлер сайын учуп, бойына эш бедиреген. Айылына орой jанатан. Оноҥ улам Кудай оны jаман кöрÿп, jанып келзе, бажы тöмöн болуп уйуктазын деп jайаган. 2 Экинчи катап Кудай оны база ла кезеткен эмтир. Не дезе ол эҥирде уйуктабай, тÿниле jÿрÿп, таҥары jуук келип, уйуктап баштаган. Оноҥ улам тÿшке jетире уйуктап туратан учун, Ку­ дай оны эртен турадаҥ ала кызыл эҥирге jетире уйуктаар, тÿште нени де кöрбöс, нени де билбес эдип jайаган болгон эм­ тир. Ол öйдöҥ ала jарганат уул-куш деп адатканы база бир шыл- тактаҥ улам болгон. Ол озо баштап чычканга бÿдÿштеш болгон. Jе jерге бажын саҥ-тöмöн эдип уйуктап болбозы арай jеҥил дей- ле, оны анаҥ артык шыралазын деп, агашка эмезе будакка или- неле, бажын тöмöн эдип уйуктазын деп jайап салтыр.