Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

1 Кудай кöдöрö немени тьайап салтыр, от шыгартаны оҥно- виньсан. Андын пойыныҥ тьайан тьугурер аҥны, ÿжер кушты кöдöрö тьыгалкеп суран: «Кем от шыгар оҥноп тьит?» — теп. Тартал паштап келвендир, андын кöдöрö кижиниҥ тьыгылтын тьеринза кеелтени, анны турна кöралкеп: «Сен кирезе куш тьок, сен кирезе мал тьок, сен тьуг эдере келсин?» — теп, тарталны пелини тепкени, таралны пелини тепкени, таралты пели кайрыл партыр. 2 Тартал андын ÿш полвинь, öлöҥ аразыла пазал парып, тур- наны сööктьит: «Сап тьодо, кыш ööш, тас паш, пее паш» — теп. Тартал парийерде: «Тартал тьуг тьит?» — теп, куштар тар- талныҥ кыйынжы картааны ийевертирлер. Карта парып укса, тартал ошокой тьоктонтын: «Туйака матылдап, от та шыгар оҥновос, таштыҥ кадыйыны оҥновос, тевирниҥ кадыйыны оҥно- вос, маа ла моҥус, эме пелимни кайра тееп сан» — теп. Анны угалкеп, карта келип куштарга айдийени, тевирниҥ кадыйыны таштыҥ кадыйыны алалкеп, шавыштырйенери, от шыккен. 3 Андын пере отту полуп тьаттырлар. Ол катышкан куштар тур- наны тьаргылап салтырлар: «Турна тарталныҥ пелини кайра теп- кен ужун, тьошкон сайын тарталны сыртына ошодал апартан, тьылыг тьердин каршы келтинде, айдак акелтен» — теп. Андын пере турна тарталны тарт тьортьыт. 39. БАБЫРГАН 1 Учы-кыйузы jок кöк теҥериде ÿлген-кудай jаткан. Ондо jаҥыс уул болгон, Кан-Jайык. Теҥериде база Бабырган деп ондый чок- чыл кижи jуртаган. Ол Бабырган деп кижи, Улген-кудайдыҥ jеринде jуртап турала, оныҥ jаҥыс уулыла аҥдышкан. Бир канча анайыжып jÿреле, ÿлгенниҥ уулыныҥ Кан-Jайык- тыҥ кöзин ойо тебеле, jер дööн учуп тÿжийген. Оноҥ ÿлген оны улайла, айдырып туртан эмтир камдар ажыра. 2 Бабырган jерде сÿрекей ас. Оны коркушту бедиреп jат. Беди- рейле, табылза, кöп сÿрижер керек. Öлтÿрер. Терезин jазап сой-