Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

— Сÿттеҥ тамган суу эмей — деди. Эҥир кирип, кÿн ажарда, айыл ээзи эр кижи база ла тер- леген, кара сууга аккан, арыган-jобогон jанып келди. Эпши кижи байагы ла jылымзу ажыла азыраган. Арыган кижи ÿч айак jылым- зу курсактаҥ ичип, кижи эзирерде, эмеген сураган: — Jаан улустыҥ jаҥыла, эмеген кижи айылдыҥ ээзи нени эдип турганын сурабайтан, jе андый да болзо, сурайын деген кÿÿним бар. Сен кÿнÿҥ ле кайда болуп тургаҥ? Эҥирде арыган- чылаган jандыҥ? Кару эжине айтпаста, кемге айдарыҥ? 3 Айылдыҥ ээзи эр кижи калап калган, тили jымжап, айтты: — Мен — эр кижи, кандый да болзо, сескир болор учурлу. Сен неме сеспей туруҥ ба? Удабас ла jаан чайык чыгатан эмтир, jер эмештеҥ кыймыктап турганын билбей туруҥ ба? Мениҥ эдип-jазап турган неме jажытту эмей. Оны не jарлаар? Бÿгÿн эдетен, jазайтан немени бÿдÿрдим. Эмди коркыыр-ÿркÿр неме де jок. Ол кÿннеҥ ала бÿгÿнги кÿнге jетире капчык (сал) jазап турган эдим. Бала-баркамды, сени, бойымды аргадаар керек. Оскö до öзöктиҥ улузы капчык jазап турган болор. Кажы ла тынду неме тынын аларга турган болбой. Эмеген-öбöгöнниҥ мынайып эрмектежип, куучындажып тур­ ганын байагы сары курумжы кийимду, jер алдынаҥ чыккан кижи jажынала, угуп jаткан. Jадала сананган: «Акыр, бу улуска эмеш каршуум jетиретем». Тÿнде барала, капчыктыҥ тÿбин ойып койгон, суу киреле, бу улус чöҥип калзын деп. Айылдыҥ ээзи билеле, капчыктыҥ тÿбин ойто jазап койгон. 4 Онойып турганча, суу кöдÿрилген, чайык башталган. Балдары, бойы, сегис кижи капчыкка отыргылаган, кажы ла агаштыҥ ÿренинеҥ, тобрактаҥ алып, öрö jÿзерге ле турарда, эмегени ка- чып jÿгÿрген. Jÿгÿрип отырган эмегенди кайыгыла кийнинеҥ ары öрö кöдÿреле, капчыкка отургызып алган. Келинниҥ кийип алган кийими кийининеҥ ырыла берген. Оноҥ ло улам эмди ÿй улу- стыҥ чегедегиниҥ кийини jырыкту болуп калган. Jе ол ло бол­ гон. Олор капчыкка отырып алала, тынын аларга jÿзÿп ле jÿрген. Чайык тöртöн кÿнниҥ туркунына болгон. Тöртöн кÿнниҥ турку-