Несказочная проза алтайцев. - 2011. (Т. 30)

ЧАЙЫК КЕРЕГИНДЕ 23. ШАЙЫК* 1 Шайык шыгарда, тебир мÿÿстиг кöк теке чети кун, чети ка- тап чер айландыра, мараап чат чÿгÿрчÿрдир. Чети кун чер сил- гинен. Чети кÿн кырлар кÿйген, чети кун ньанмыр чагтыр. Чер чарылган. Чарыктарынсары суг толгон. Чети кун тоол кирген, мÿндÿр барган. Чети кун кар тÿшкен. Ан соондо соок болгон. Шайык шыгар деп, четти карындаш уҥнанар. Анар арыг кижилер болганар. Улуг карындашыныҥ ады Эрлик болтыр, ан кичийиниҥ ады Улген болтыр, кудай сööктиг, номчы кижи. Кар- таштар кереб чазап алтырлар. Ол керебге чердин сыртында чугы* бар, пеес-куш, куртан, андардан — пир тöйдеҥ кожо аланар. Улген дезе, шайык пожоды ба, деп тааканы керебтен пожот ийдир. 2 Така дезе, соокка тогып калган. Ан сонда касты божоттыр. Кас дезе сугле ыгып*, ойдо ньанмынсан. ÿчÿнче катап ÿлген кускунды ийдир. Кускун база ойдо келбеен, öлÿмниҥ эдини очип чÿрдир. Угреде четти шын карындаш керебтен шыкпартырлар. Улген дезе кижи чайап эттир. Ол дезе, кок чакайакты* алалып, алтын айакка салалып, кижи чайап ийдир. Улуг кардашы, Эрлик, аны артык корил, чарым чакайаны оорлап алтыр, Улген шылап, кижи чайап ийдир. Ага каны курган Улген шогырсалтыр ан чайан кижизини, пийде айдып: — Кара каш курлу кара калык болзын, сеен чайан албатын! Мееҥ ньоным кун шыгар ньанса, барсын, сен кара албатын кун падыш ньанса барзын! 3 Пир катап Эрлик ньаа öргöö кöрип алтыр. Очаан келеле, кöр- зе — ан ичинде чылач кижилер чатчын. Улген дезе пу Эрлик