Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

4 Аң-мең оларның шуптузун чугаалап бергеш: — Мен олурумда, хей-ле маргыжып олур силер — дээш, хо- вузунче караш кылдыр, даанче далдырт кылдыр ужуп чоруй ба- рып-тыр эвеспе. 5 Шыяан ам, кускун оргаш: — Ханга хоптак, чазый чилби үгү, сээң төөгүңде аргага оъттап чораан эликтиң ооргазын орта тепкеш, эликтиң маңынга шы- дашпайн, бир будуң-биле дытка тепкеш, чавааң чара соктуруп алган чүвең дээни кай — деп, үгүнүң төөгүзүн одап, сөглеп ор­ ганиргин ийин. 6 Үгү олургаш: — Кускун, сен ындыг-ла эки чүве болзуңза, удуп чыткан үгүнүң караан соктай бергеш, туттуруп чиртип каан чүве диве- жикпе — деп, кускуннуң төөгүзүн одап, сөглеп орган иргин ийин. 7 Шыяда, үгү оргаш: — Бир эвес, кускун, сен дүне ужуп чоруур болзуң бизе*, боскуң одура теп каар мен — деп, хыы ханмайн кыжанып ор­ ганийин. 8 Кускун оргаш: — Бир эвес, үгү, сен хүндүс ужуп чоруур болзуңза, карааң деже шаап өлүрүп каар мен — деп, сүртүнүп, кыжанып орган иргин. 9 Ооң уламы-биле хүндүс боорга, үгү кускуннуң караанга көстүп ужуп болбас, а дүне боорга, кускун үгүнүң караанга көстүп ужуп болбас болган төөгүлүг амытаннар чүвең иргин ийин. Олар-даа ол хевээр баардылар. Ону-даа ол хевээр тоолдадым. 21. ДЭЭЛДИГЕН ҮНҮ 1 Чер-делегейге дириг амытаннар тыптып турда, оларга Бурган- башкы таарышкан үннер тып берип, үлеп турган. Үн үлээшкининге дээлдиген озалдап чедип келген. Бурган- башкы дээлдигенниң озалдап чедип келгенин көргеш: — Кезээде озалдап чоруур ындыг болтай сен, хамык үннер шуптузу үлеттинген — деп-тир.