Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

Үндүрүг хавырыкчылары часкының аскын, дижин көөрге, шы- нап-ла диштери ытка дөмей болган. Үндүрүг хавырыкчылары час- кыдан үндүрүг-даа төледип алган чүве чок чоруй барганнар. 3 Аң-мең аймааның хааны бүгү-ле аң-мең аймаандан үндүрүг хавырып ап турган. Часкының аң-мең аймаанга үндүрүг төлеп турганын кым-даа көрбээн чүве-дир. Аң-мең аймааның хааны часкыдан үндүрүг хавырып эккээри-биле үндүрүг хавырыкчыла- рын чоруткан. 4 Үндүрүг хавырыкчылары часкыга келгеш: — Аң-мең аймааның хаанының чарлыы-биле бүгү-ле аң-мең аймаандан үндүрүг хавырып ап чор бис, дүрген төлээр үндүрүүңнү белетке, часкы! — деп дужааганнар. Часкы тургаш: — Аң-мең хаанынга чүге үндүрүг төлээр апарганым ол? Мен аң эвес куш ышкажыл мен — дээш, ол ужуп чоруй барган. 5 Ооң соонда часкы кандыг-даа чагырга чок амытан апарган. Часкы амытан караанга көзүлбес дээш, дүне чаштынып ужар болу берген. Чагырга чок часкының чаңгыс коргар чүвези тенниг кы- зыл-хараган чүве-дир. Чүге дээрге, часкының ол чаргаш чалгын- нарын хараган тени өттүр шааптар болза, ооң өлгени ол. 19. ИНЕК-СОКПА 1 Инек-сокпа чоруп-тур. Бир-ле чылыг, ыржым эртен бора тал- га таалап удумзурап олурган. Калбак ногаан эзимден шокар-тор- га ужуп үнүп келгеш, ооң чоогунда дытты торуладыр соктай-ла берип-тир. Инек-сокпа сырбаш дээш, отту хонуп келген. Дол- гандыр көрнүрге, шокар-торга дыт соктап олуруп-тур. Инек-сок­ па хорадаанындан чулчургайы безин чымырткайнып келген иргин. Инек-сокпа үгдегер чалгыннарын шагжок далдырады силгигилей каапкаш, эде олура шаап алган: — Чүнү канчап олурарың ол? — деп, торгадан айтырган. — Чемнеп чип олур мен, бо дыт шымбай-ла дүжүттүг болган- дыр — деп, торга мынчанган. — Өске черден чемнеп чип чор, мээң чыргалдыг уйгумга шаптыктава, доп-дораан моон чор! — деп, инек-сокпа-даа хора- дап, аажок-ла барып-тыр. Торга олура: