Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

7 Бир-ле катап Улаастайның Чанчын-Сайыт: — Таңды-Тывазының Хемчикте бажы эъттенген Сеңгин-Чаңгы деп кижини барып эккелиңер — дээш, дөрт шериглиг бир дүжүмет чорудупкан дээр. Олар Сеңгин-Чаңгыны Моолга аппарган. 8 Моол дүжүметтер Сеңгин-Чаңгыны көрүп турарга, оттук-би- жээ, чүген-суглуундан эгелээш, бүгү-ле эдилээн эт-севи шупту алдын, мөңгүн шыпкан бооп-тур. Чанчын-Сайыттың дүжүметтери ону көргеш: — Хемчик Тывазының шыырак-ла дээн байы сен-не-дир сен? Чүс кара карактыг кыскыл аъттан чүс мөңгүн чулар-чүгени-биле Узун-Сагаанга эккеп өргүп шыдаар сен бе? — деп шенеп айты- рып-тырлар. — Шыдаар мен — деп, Сеңгин-Чаңгы харыылаан. Ынчаар орта, ону беш шериг үдеп чорудупкан. 9 Сеңгин-Чаңгы Ишкинге келгеш, тайга-таңдыга сыңышпастаан чылгызын бөлдүргеш, чүс кыскыл аътты туттургаш, чүс мөңгүн чулар-чүген-биле чүгеннеткеш, Узун-Сагаанга хээли сунуп, мөргүл кылдырып тургаш, кем-херээнден келдереп үне берген дижир. 10 Хайдып-ноян аңаа база-ла ондарларны чагырар чаңгы дужаал берип каан. Ынчан Хемчиктиң Адыгыр-Кара-Маңгыс дег дарлак- чызы дагын катап чоннуң ханын соруп эгелээн. 11 Аңчы Чыртак-оол деп кижиниң дуңмазы Ондар Кертик-Кара күзүн киштээш келирге, ону Сеңгин-Чаңгы келдирткен дээр. — Аганак, Хавыдак деп мээң тайгаларымның өлүк-кижин саадак-таалыңың долдур дыгып алгаш, кижиден авырал айтырбас туразында хей сен! Аганактың алды-кижиниң кежи мээң апты- ра-хааржаамга чыдар ужурлуг чүве, Хавыдактың дииң-дилгизиниң кежи база-ла мээң аптыра-хааржаамны иштээр ужурлуг чүве — дээш, ооң хамык олчазын хавырып алгаш, күжүрнүң ийи чаагын марбыйты шаагайтааш, ийи дөңмээниң эъдин үзе манзалааш, салган дээр. 12 Кертик-Караның дөңмээ куйлааш өл часкан. Ынчап чорза- чорза, Ажык-Карак, Сеңгин-Чаңгы идегеттер чоннуң килеңинден баштары куурарган дижир болгай.