Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

11 Оон бээр соян, оюн улустар Моолдан адырлып, Таңды-Тыва- зының тос кожуунунуң бирээзи болган чуве-дир. 92. ДУРГУННАРНЫҢ ЧОК ДЭЭН БИРЭЭЗИ 1 Самбажыктың чоок эжи Ооржак Комбулдай (Кожагар-Ком- булдай деп шолалыг) Хемчиктиң Оргу-Шөлде Кара-Дагга эш-өөрү- биле турумчуп турда, оларның-биле Амбын-ноянның шериглери барып аткылажы берип-тир. 2 Ок-чемзек эвээжеп кээр орта, Комбулдай өөрүнге: — Ээй, оолдар! Ам атпаңар, октарыңар камнаңар! Кедээр хемнер бажынче көрүңерем, шөлээнин! Ында ха-дуңма, дөргүл- төреливис чон бисти манап турар. Дүрген аңаа чедээлиңер. Силер Хөлегелиг-Сайырже кириптиңер! Бо Садыяа-Хүндү деп чүве бээр дытпакталып чоруп олур, чаңгыс октан аңаа хойладыптайн — дээш, чанында харааштан бакылай берген. 3 Комбулдай бакылаан дораан-на, кудургай куду шыгаагаш, Са- дыяа-Хүндүнүң борбак бажын боо хараалынга киирип алгаш: — Хайырааты! Бертиңерде даңза барды! — деп чоруй, боозу- нуң мажызын баскан-на. Садыяа-Хүндүнүң аъды хойдуккаш, күстүге дүшкен, боду чуул- ган барба дег, Кара-Дагны куду мукулдураш-ла дээн. 4 Чазый-чилби Садыяа-Хүндүнүң ынчан чаа-ла чиңзе кадап ал­ ган турган үези ол чүве-дир. Комбулдайның огу арай өрү барып дээрде, Садыяа-Хүндүнүң чиңзези чаңчарлы бергени ол чүве ир­ гин. 5 Комбулдай өөрү-биле Акты кешкеш, Манчүректи өрү үнген- нер. Оон-на ыңай-бээр арттар, хемнер ажып-кежип, кышты эрттирип аарын-на сүмележип чорааннар. Оон Манчуректиң Ал- дыы-Чыраалыг-Ой деп черниң бажынга кончуг билдирбес чигил- дир деспээнге хензиг аастыг, ишти делгем куй каскаш, ооң до- вураан оортан ырадыр чажырып кааш, аңаа кыштапканнар. Оларны ол кавыга турган чоок улузу чем дажып берип, хайгаарап азырап кыштаан. 6 Дүжүметтер оларны чеже-даа истеп, сүрүп, дилеп турза, бе­ зин эскербээннер. 7 Час дүжүп ала-харлап турда, Комбулдайның өөрү куйдан үнгеш, чоогалап баткаш, кыштагда аалдан барып чемненип an турар апарган.