Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

Ооң соонда дээр кээп чаггаш, он хонукта чаап келген чуве- дир. Кончуг улуг уер болу берген. Камчы-Чаңгы деп кижи Кеъп- Сөөк деп черге чурттап турган кижи-дир. Көъп-Сөөктүң кеде- зинден кончуг улуг уер суг баткаш, Камчы-Чаңгының азыраан малын, аал-чурттун уер алгаш барган. Камчы-Чаңгының ол хамык малының эъдинге, малгаш иштинден, суг иштинден ыт болгаш куш, беру уштуп чип, тодуп-ла турган чүвең иргин. 4 Кожуун чону Оътчу-Кара деп кижиден доозазы коргар, хундулээр апарган. «Камчы-Чаңгыны кудай дээрдиве азыраан ма­ лын, ажы-төлүн ал-бодун ергуптер, база-ла кончуг амытан-дыр» дижип, коргуп турар апарган чүвең иргин. 85. ОЪТЧУ-ШАГААМАЙ 1 Сүрүң-Дузалакчының ээжизи* аараан, хам-лама эм болбаан. Кызыл-Тайга баарынга Оътчу-Шагаамай деп кадай турган, аңаа барганнар. — Таңдының оргаадай деп ховар эмин силерни билир дээр­ ге, бараалгап чор бис — деп, келген дилээн чугаалаан. — Дилеп көөр-ле мен ыйнаан, орун-толуглуг берге чуве-ле болгай — деп-тир. 2 Куш-хунезин-биле хандырып, ол Шагаамайны хаалар эдерт- кеш чорупкан. Чедер черге чеде бергенде: — Мээң соомче кижи келбезин, дуне када керуп алгаш, дем- дектеп каар кижи мен. Өске кижи кергенде ежежир оът бол­ гай— деп-тир. 3 Бир хаа соондан чаштып чеде бергеш көөрге, кадай чалым баарында сарала аъттыг, каас хептиг кижи-биле чугаалажып тур­ ган. — Сөөлгү катап болур ыйнаан, ээжиниң орнунга багай Ча- жакты бээр мен. Ындыг эвес болза, хей шилги инектиг кижи мен... — деп турганын хат уу-биле хаа кижи дыңңаан. 4 Шагаамай кадайның оъдун ишкеш, ээжи экирий берген. Хей инектиг Чажак деп кижи хенертен аарааш, хол-бут бажында туруп бээрге, ламаларга хурум кылдырткан. Олары: — Чат-оът ужун баксыраан кижи-дир, сара-ой мал-маганы харам эвес болза, сегий бээр-дир — дээн.