Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

кайгалынга, мөге-шыыраанга менээргенип, тамчык-шөлээн чурт­ тап туруп-турлар. 2 Тыва чурту ынчан кыдат чазак-чагыргага турган чуве-дир. 3 — Чүү ындыг чагырга чок чувелер Уруда барып тамчыктанып турар чувел? Олардан барып ундуругден хавырып эккелиңер! — дээш, кыдат ноян уш хаазын ынаар чоруткан чуве-дир. 4 Үш өөлет, алды хаа келирге, Борбак-Сат, Кара-Чода алышкы­ лар хаайынга-даа какпайн харыылааннар: — Бис бодувустуң оран-чуртувустуң байлаа-биле амыдырап, ажылдап турар улус бис, харын дурген амы-тынныг анаа чана берип көрүңер — деп-тирлер. 5 Бээжинниң* нояны шак оон хорадааш, ол дургуннарны тудуп, баглап эккелиңер дээш, дараазында ужен шериг аъткарып чорут­ кан. 6 Ол аразында Борбак-Сат биле Кара-Чодага «көрдүңер бе, ки- чээнгейлиг туруңар, өөлет шериглер-даа барды-ла» деп, оларның Хемчик чурттуг өңнүктери дыңнадып каан. 7 Кара-Чода деп акызы тургаш: — Сен Шанчыг-Аксынга барып кеде, оол — дээш, дуңмазын ча, согун-биле чепсеглээш, чорудупкан. Борбак-Сат дуңмазы Хемчик кызаазының шивээзинден аъттан- гаш, Шанчыг-Аксының Мойналык деп черге хап келирге, ужен өөлет дуу-ла чоокшулап чоруп олуруп-тур. 8 Шериглерниң баштаңы өөлет Бээжин ноянның чарлыын* Бор- бак-Сатка ырактан кыйгырып дамчыткан. — Хош-тур! Бисче халдаар болзуңзарза, бажыңардан азар си­ лер! — деп, Борбак-Сат серт дивейн харыылан. 9 Өөлет шериглер шаап халдап эгелээн. Борбак-Сат бир-ле чуве бодай тыртып алган. Дескен кижи бооп Чарык-Аксынче каккаш чыдыпкан. Өөлет шериглер ооң соондан алгы-кышкылыг, ча-со- гуннар-биле аткаш, сургеш чорупкан. Согуннар эрниң кыры-биле сыгыржып эртип-ле турган. Борбак-Сат дайзыннарның ушкан со- гуннарын эзеңгизиниң таваа-биле дозуп, кайтыктырып чорааш, шивээге чеде халдып келген. Эр-даа, чуу боор, аъдындан дуже халааш, ажытталып алы, Чарык-Аксынга келген өөлеттерни чуул- дур адып-ла турган. Эвээш шериг арткаш, ам дезипкен. Адак сөөлгү өөлетти адарга, согуну ооң эзеринге кадалы берип-тир.