Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

1 Бир өг чанынга ийи аза чедип келгеш, өгнүң чаш уруун канчап үндүрүп алырыл деп сүмелешкеннер. Азаларның бирээзи тургаш: — Сен өгже киргеш, ашак-кадай улусту аразында алгыштыры- выт. Ынчаарыңга уругнуң иези чаш уруун алгаш, могаттынып үне халыыр эвеспе. Ынчан ооң уруун мен аптар эвес мен бе — деп сүме- лээн. 2 Азаларның бирээзи-даа өгже кире-ле халаан. Удаваанда ашак- кадай улустуң аразында алгыш-кырыш-даа эгелээн. Аза-даа олар­ ны дескинип, амырап, каттырып, самнап-ла турган. Чаш уругнуң иези кавайында чаш уруун алгаш, «чанар чоруур кижи мен» — дээш, үне-ле халаан. Ол үнүп бар чоруй, ожук хөөзүнге эргээн дээскеш, чаш уруунуң хаваанга чаай каапкан. 3 Терезин аразынга чаштынып алгаш, чаш уруглуг кижини ма- нап турган аза чүнү-даа көрбейн, куруг калган. Өгден кырыш-чогуштуң азазы үнүп келгеш, бирээзинден ай­ тырган: — Че, канчалдың, чаш уругну тудуп алдың бе? — Чүнү-даа көрбедим. Мээң чаным-биле борбак кара чүве чуглуп эрте берди — деп-тир. Чаш уругнуң авазы уруунуң хаваанга ожук хөөзү чаап каар- га, азалар ону көрбээннер. 67. ЭЖИК МАНААН АЗА 1 Бир кижи кончуг чоок таныжының аалынга, каш-даа чылда барып четтикпейн тургаш, чеде берген. Боду караң көрнүр кижи чүве-дир. Ол таныжының өөнүң чанынга чеде бергеш көөрге, өг эжииниң кастыында аза турар болган. Караң көрнүр кижи тургаш: — Мында чүге туруп алган сен? — деп айтырган. Аза тургаш: — Бе егге кирер дээш, чеди чыл иштинде кирип чададым — дээн. 2 Караң көрнүр кижи тургаш: — Чүге чеди чыл иштинде бо егге кирип чадааның ол, мы- рыңай эжик аксында ышкажыл сен? — деп айтырган.