Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

9 Эштеринден озалдаан аңчы эр таңды ээзи-биле кады чурттап, аң-дииң олча-омактыг чоруп турган-дыр эвеспе. Ынчап турда кайызының-даа чоруур хүнү чедип келген. Таңды ээзи кыс тургаш: — Бо бистиң ужуражылгавысты он чыл иштинде кымга-даа чугаалап болбас эвеспе — дээш, аңчыны аалынче аъткарыпкан. Ол аъткарарда чагаан: — Чоруп тургаш черле хая көрнүп болбас эвеспе, хая көрнүр болзуңза, багай чүве болур эвеспе — дээн. 10 Аңчы аалынга чанып келгеш, таңды ээзи-биле таварышканы- ның дугайында туттунуп шыдавайн улуска чугаалапкан. Хөй аң-өлүүн чазып көөрге, чүү-даа чок куруг болган. 51. АҢЧЫ КИЖИНИҢ ЧЕР ЭЭЗИНГЕ УЖУРАШКАНЫ 1 Бир-ле катап аңчы кижи Чараш-Даштың Үстүү-Адырга аңнап чеде берген. Ол болза ыжыксымаар, оңгарланчак, көскүлең эвес черге хонуп алган. Эртенинде аңчы шайын сүттеп хайындырып ижипкеш, эртенги одарже аңнап чорупкан. Аңчы эртенги одар- дан олча албайн, одаанче дедирлеп келген. Келгеш көөрге, шайын аккыр кылдыр сүттээш, артыын каапкан болган. Ол ону тепкеш, еске шайын хайындырып ижип алгаш, бичии боданып чыткан дээр. Ол болза, эртенги одарны сактып боданып чыткаш, удуй берген. 2 Эртен база шайын хайындыргаш, ижип алгаш, аңнап чоруп­ кан. Кээрге, база ындыг болган. Хорадаан аңчы тепкеш, кеденип чыткан. Кеденип чыдырда, бир кара каарган ужуп чедип келгеш, ол болза кадай кижи кылдыр хуулгаш, бодунуң эмииниң сүдүн саап алгаш, сүттеп ижип орган. 3 Аңчы «дүжүм бе» деп бодааш, дорт кеерге, шын болуп турар болган. Хорадаан аңчы буъдук туткаш, согар деп бодаан, ол бол­ за мынча дээн: — Мен дээрге, чер ээзи-дир мен — деп ол хаарган*-кадай сөглээн. Ол аңчыга ужуражып чугаалашкаш, мынчаар түңнээн: — Чангаш, кадайың азы ада-иеңге үш чыл ишти чугаалавас сен — деп чагып-сургап чугаалаарга, аңчы сагывайн баргаш, до- раан хонук четпейн, чугаалап-төөгүп берген.