Мифы, легенды, предания тувинцев. - 2010. ([Т. 28.)

Кыс тургаш: — Мээң аъдым өске кижи чанынга чагдатпас, аажызы багай кылыктыг мал, ажырбас, мен бодум — дээн соонда, кыс холда- рын өрү көдүрген дег болган соонда, улуг таалың холдар бажын­ га баргаш, дүжүрттүне берген. 5 Аңчы эр арттынчагын дүжүрүп, эмгелей салгаш, аъдының эзер-чонаан союп кааш: — Аъдыңарның эзер-чонаан сойгаш, мээң аъдым-биле кады оъткарып каайн — деп-тир. Кыс тургаш: — Мээң аъдым өске кижи чагдатпас, аажызы кылыктыг мал чүве, мен бодум оъткарып каайн — дээш, холун көдүрерге, аъттың эзер-чонаа сойдунгаш, чүген, чулары анаа-ла уштуна берген. Ооң соонда дээр өңнүг бора аът бичии кылаштаан дег болган соонда, ыяштар аразынче көзүлбейн барган. 6 Кыс тургаш: — Аңнап, дииңнээр дээш келген кижи болганыңда, анаа олурган херээ бар бе, хүн ам-даа эрте ышкажыл — деп-тир эвеспе. Аңчы-даа боозун алгаш, дииңнеп чорупкан. Шоолуг-даа ыра- вайн чорда, дииңнер дээрге бо-ла таваржы бээр мындыг болган. Имиртиңнеп, дииң көзүлбестей бергенде, аңчы эр-даа курлак сыңмас дииңниг чедип келген. 7 Аңчы чедип келгеш көөрге, одагны кыпсып, аъш-чемни хайындырып белеткеп каан, бир пашта чаглыг эът, бир пашта сүттүг шай белен болган. Аъштанган-чемненген соонда, эр-даа сыртык-дөжек белеткей берген. 8 Кыс олургаш: — Мээң-биле чаңгыс одаг болуп хонар кижи болганыңда, ам канчаар, мээң-биле кады хойгажып хонар болган кижи-дир сен. Идик-хевиңни, ал-бодуңну артыжап, арыгланып алзыңза эки боор — деп-тир эвеспе. Аңчы чедип келгеш көөрге, одаг одунуң кыдыында ак энчек азып каан болган. Ооң артында кыс чүве кылып турар болган. Аңчы эр арыгланып, артыжанган соонда, удааны-удувааны бил- динмейн барган.